14-08-2018

Άρθρο του Τάκη Πετρόπουλου που δημοσιεύτηκε στο sport in:

Παρά τη μεγάλη λαϊκή θλίψη για την πύρινη Ελληνική τραγωδία οι λαοί της Ευρώπης βάζουν τα καλά τους για να υποδεχτούν την έναρξη της νέας ποδοσφαιρικής σαιζόν της γηραιάς ηπείρου.

Τα γήπεδα της primera divison στην Ισπανία, της Budesliga στη Γερμανία, του Campionato στην Ιταλία, της Ligue 1στη Γαλλία και πάνω απ’ όλα της Premier League στην Αγγλία θα κατακλύζονται τα Σαββατοκύριακα από εκατομμύρια εργαζομένων. Ακόμη περισσότεροι άνθρωποι θα απολαμβάνουν από τον καναπέ του σαλονιού τους το υψηλής αισθητικής θέαμα που θα προσφέρουν οι βιρτουόζοι της στρογγυλής θεάς.

Η παγκόσμια εξάπλωση του αθλητισμού και η ραγδαία αύξηση της εμπορικότητας των δημοφιλέστερων αθλημάτων δεν είναι τυχαία. Εδώ και αρκετά χρόνια το ποδόσφαιρο κυρίως αλλά και άλλα sports όπως το μπάσκετ, το Αμερικάνικο football, το τένις, ή το χόκεϊ καταλαμβάνουν σε εμπορικό – οικονομικό επίπεδο ένα σημαντικό τμήμα της παγκόσμιας showbiz.

Το αθλητικό management – marketing , ο εκσυγχρονισμός και ο φαραωνισμός των αθλητικών εγκαταστάσεων, η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία, το διαδίκτυο και η συνδρομητική τηλεόραση, καθώς και η άντληση μεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων από νέες επενδυτικές πηγές είναι οι κυριότεροι λόγοι αυτής της ραγδαίας εμπορικής ανάπτυξης του αθλητισμού προεξάρχοντος του ποδοσφαίρου.

Ένα γιγαντιαίο παγκόσμιο ολιγοπωλιακό εμποροβιομηχανικό κύκλωμα πλουτίζει εκμεταλλευόμενο την ψυχολογική ανάγκη των εργαζομένων να συγκινηθούν και να εκτονώσουν με ασφάλεια το βαρύ θυμικό τους φορτίο μέσα από το θέαμα και τον εικονικό κοινωνικοπολιτικά ανώδυνο ανταγωνισμό.

Πέρα από τις οποιεσδήποτε άλλες ψυχολογικές αιτίες (θεωρία της αγελοποίησης των μαζών του Φρόϋντ κ.ο.κ.) που τον τρέφουν, ο ακραίος φανατικός αθλητικός ανταγωνισμός λειτουργεί και σαν ένα υποκατάστατο του ταξικού ανταγωνισμού. Εκτρέπει ,με ασφάλεια για την παγκόσμια οικονομική και πολιτική εξουσία του μεγάλου κεφαλαίου, την παγκόσμια κοινωνική αγωνιστική δυναμική της εργατικής τάξης και των εργαζομένων. Αναστέλλει προσωρινά την αμφισβήτηση της εξουσίας, της παγκόσμιας απάνθρωπης και βάρβαρης καθεστηκυίας αστικής τάξης .

Αμέτρητα παραδείγματα από παγκόσμιο αθλητικό γίγνεσθαι καταδεικνύουν αυτή την αντιφατική πραγματικότητα. Η πρόσφατη περίπτωση του μεγάλου Πορτογάλου σταρ Κριστιάνο Ρονάλντο που μεταπήδησε από την Βασίλισσα Ρεάλ Μαδρίτης στη Βέκια Σενιόρα Γιουβέντους είναι χαρακτηριστική.
Το συνδικάτο των εργαζομένων USB της Ιταλικής αυτοκινητοβιομηχανίας Fiat, ιδιοκτήτριας και της Βέκια Σενιόρα, επεσήμανε με αφορμή τη μεταγραφή του Ρονάλντο «…ενώ οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους σφίγγουν όλο και περισσότερο τις ζώνες τους, η εταιρεία αποφασίζει να επενδύσει πολλά χρήματα σε μόνο έναν άνθρωπο!» και κήρυξε απεργία στο εργοστάσιο του Melfi που κατασκευάζονται τα Fiat 500X, τα Punto και τα Renegade.

Στη συνείδηση των εργαζομένων επικαλύφθηκε το ζωτικό ταξικό συμφέρον από την προσήλωση τους στη Βέκια Σενιόρα και αντί να συμμετάσχουν στην απεργία που απέτυχε παταγωδώς, συμμετείχαν στη φιέστα της Γιουβέντους για την επίσημη παρουσίαση του μεγάλου σταρ που έγινε στο Τορίνο.
Πως ερμηνεύεται αλήθεια αυτή η παγκόσμια ποδοσφαιρική παράνοια;

Η Αγγλία είναι το λίκνο του σύγχρονου αθλητισμού, όπως η Ιταλία της μουσικής ή η Γερμανία της φιλοσοφίας. Πολλά αθλήματα που σήμερα διεξάγονται με ταυτόσημο τρόπου σε όλο τον κόσμο προέρχονται από την Αγγλία. Κανένα όμως δεν διαδόθηκε τόσο πολύ, δεν υιοθετήθηκε τόσο γρήγορα και δεν έγινε τόσο δημοφιλές όσο το ποδόσφαιρο.

Αυτό συνέβη στα μέσα του 19ου και ολοκληρώθηκε στα μέσα του 20ου αιώνα. Στα μέσα του 19ου αιώνα στην Αγγλία ο όρος sport με τον οποίο προσδιορίζονταν τα αθλητικά παιγνίδια, υποδήλωνε τον αριστοκρατικό τους χαρακτήρα και πραγματοποιούντο σε κλειστές λέσχες. Αυτός ο χαρακτήρας των Αγγλικών παιγνιδιών υιοθετήθηκε αρχικά και από τις άρχουσες τάξεις των άλλων χωρών όπως Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία, Ισπανία κ.ά.

Κάποια όμως από αυτά τα παιγνίδια και κυρίως το ποδόσφαιρο προσέλαβαν λαϊκότερες μορφές κι έγιναν παιγνίδια της εργατική τάξης και των μεσαίων στρωμάτων, πρώτα στην Αγγλία και αργότερα και στις άλλες χώρες. Η εκβιομηχάνιση με τη μεγάλη συγκέντρωση εργατών στα αστικά βιομηχανικά κέντρα και η κοινωνικοποίηση της παραγωγής ήσαν παράγοντες που ευνόησαν το ποδόσφαιρο ως το κατ’ εξοχήν ομαδικό άθλημα.

Το ξεχωριστό χαρακτηριστικό του ποδοσφαίρου έναντι άλλων ομαδικών αθλημάτων είναι ότι πέρα από τη συνεργασία ατόμων, απαιτεί και συνεργασία υποομάδων (αμυντική, μεσαία κι επιθετική γραμμή). Πέρα βέβαια από αυτά συνετέλεσαν κι άλλοι παράγοντες στη ραγδαία ανάπτυξη του όπως το μεγάλο γήπεδο, η αισθητική αξία, η ορθολογιστική εξέλιξη των κανονισμών κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση είναι έξω από κάθε λογική και συνιστά παραλογισμό και κοινωνική πρόκληση να έχει προτεραιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο η συγκρότηση μιας ανταγωνιστικής ποδοσφαιρικής ομάδας, από την τροφή και την υγειονομική περίθαλψη των παιδιών της Αφρικής για παράδειγμα ή την προστασία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από τις φυσικές καταστροφές.

Είναι κι αυτός ένας παραλογισμός της ελευθεριότητας (κι όχι ελευθερίας) της καπιταλιστικής οικονομίας!